نوع مقاله : مقاله پژوهشی Released under CC BY-NC 4.0 license I Open Access I

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد رفتار حرکتی، دانشکدۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار گروه رفتار حرکتی، دانشکدۀ تربیت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

 
در تحقیقات مختلف الگوی برتری جانبی چشم و دست یکی از عوامل مهم در اجرای مهارت‌های ورزشی ذکر شده است. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی اثر الگوی برتری جانبی چشم و دست بر یادگیری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال انجام گرفت. از بین 3000 دانشجوی دختر دانشگاه شهید چمران اهواز، 60 نفر، با دامنۀ سنی 22- 19 سال، به‌صورت هدفمند به‌عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند و در دو گروه کنترل و تجربی (هر گروه 15 نفر همسو و 15 نفر دگرسو) قرار گرفتند. در ابتدا پیش‌آزمون پرتاب آزاد، از آزمودنی‌ها به‌عمل آمد، سپس پروتکل تمرینی شامل هشت هفته تمرین (24 جلسه تمرین و به‌صورت سه جلسه در هفته) توسط آزمودنی‌ها اجرا شد. در این مدت در مجموع از آزمودنی‌ها، شش پس‌آزمون برای مشخص کردن مراحل یادگیری و یک هفته بعد از آخرین پس‌آزمون، آزمون یادداری به‌عمل آمد. نتایج نشان داد که بین افراد همسو و دگرسو (گروه تجربی) در مراحل شناختی (000/0 =sig) و تداعی (000/0=sig) اکتساب مهارت پرتاب آزاد بسکتبال تفاوت معناداری وجود داشت و عملکرد افراد همسو بهتر بود، درحالی‌که در مراحل خودکاری (105/0= sig) و یادداری (086/0 =sig) تفاوت معناداری در عملکرد افراد همسو و دگرسو مشاهده نشد. با توجه به نتایج تحقیق حاضر، به مربیان توصیه می‌شود پس از انجام تمرینات زیاد (فراوان) به شناسایی افراد برتر اقدام کنند، تا به‌اشتباه نتیجۀ اجرا به یادگیری تعمیم داده نشود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of the Pattern of Lateral Preference of Eye and Hand on Learning Basketball Free Throw Skill

نویسندگان [English]

  • Tayebe Taherpouri 1
  • Parvaneh Shafineya 2
  • Mahdi Zarghami 2

1

2

چکیده [English]

 
Various researches know lateral preference of eye and hand pattern as one of the important factors of performing sports skills. This study aimed at investigating the effect of lateral preference of eye and hand pattern on learning basketball free throw skill. From 3000 female students of Shahid Chamran University of Ahvaz, 60 subjects (age range 19-22 yr) were selected purposively as the sample using a researcher-made questionnaire of individual information and sporting background, Edinburgh Handedness Inventory (Oldfield, 1971) and hole card (Durand and Gold, 1910) and were assigned to two control and experimental groups (each group: 15 unilateral subjects and 15 crossed-lateral subjects). Firstly, pretest of basketball free throw was conducted. Then, practice protocol was performed for 8 weeks (24 sessions, 3 sessions a week). During this period, 6 posttests were administered to determine learning stages and one week after the last posttest, the retention test was conducted. The results showed a significant difference between unilateral and crossed-lateral (experimental group) subjects in the cognitive (sig=0.000) and associative (sig=0.000) stages of the acquisition of basketball free throw and the unilateral subjects had a better performance. Whereas there was no significant difference between unilateral and crossed-lateral subjects in the autonomous (sig=0.105) and retention (sig=0.086) stages. Finally, the results showed a difference in performance between experimental and control groups in favor of experimental group. According to these results, it seems that long practice and autonomous skill in unilateral and crossed-lateral subjects matched their performance and eliminated their differences. Therefore, coaches are recommended to identify talented subjects after a lot of practice in order to not generalize the result of performance to learning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • crossed-lateral dominance
  • eye dominance
  • free throw
  • hand preference
  • learning
  • unilateral dominance
  1. اشمیت، ای ریچارد؛ دی لی، تیموتی لی (2005). "یادگیری و کنترل حرکتی"، ترجمۀ رسول حمایت‌طلب و عبدالله قاسمی، انتشارات علم و حرکت (1391)، ص 475، 513- 512، 642- 641، 648.
  2. تقی‌زاده، فهیمه؛ دانشفر، افخم؛ شجاعی، معصومه (1393). "اثر الگوی ترجیح جانبی چشم و دست، تکلیف و سطح مهارت بر عملکرد بازیکنان تنیس روی میز"، رفتار حرکتی، ش 15، بهار 1393، ص 170-157.
  3. رستمی، ربابه؛ واعظ موسوی، سید محمدکاظم؛ بهرام، عباس؛ کاظم‌نژاد، انوشیروان (1388). "تأثیر تصویرسازی شناختی و انگیزشی همراه با تمرین بدنی بر عملکرد و یادگیری پرتاب آزاد بسکتبال"، نشریۀ علوم حرکتی و ورزش، سال هفتم، ج 2، ص 50- 39.
  4. طاهری، حمید؛ نبوی نیک، مهدی؛ مقدم، امیر؛ برسلین، گاوین؛ قربان صباق، مریم (1391)." مهارت‌های ویژه در نقاط دلخواه بازیکنان نخبه: مدل موازنه و چالش در اصول تغییرپذیری نیرو"، پژوهشنامۀ مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال هشتم، ش پانزدهم، ص 78- 67.
  5. علی پور، احمد؛ آگاه هریس، مژگان (1386)." بررسی قابلیت اعتماد و اعتبار پرسشنامۀ دست برتری ادینبورگ در ایران"، علوم روان‌شناختی، ش 22، ص 133- 117.
  6. لطفی، حمید؛ علی‌پور، احمد (1389). "مقایسۀ شیوع دست برتری در مقاطع تحصیلی دانشگاهی: تفاوت‌های جنسیتی و آثار علمی- پژوهشی"، روان‌شناسی معاصر ش 5، ص 81-71.
  7. مقدم، امیر؛ نبوی نیک، مهدی؛ رضائیان، فرزانه (1391). "مقایسۀ اثر همسویی و دگرسویی چشم- دست بر دقت پرتاب آزاد در بازیکنان مبتدی بسکتبال"، فصلنامۀ تحقیقات علوم ورزشی، سال دوم، ش 8، ص 44- 35.
  8. مگیل، ریچارد ای (1386). "یادگیری حرکتی مفاهیم و کاربردها؛ ترجمۀ محمدکاظم واعظ موسوی و معصومه شجاعی "، انتشارات بامداد کتاب، چ اول، ص 248- 247، 468.
  9. نظرپوری، شهرام؛ خلجی، حسن؛ مردانه، فرهاد (1392). "ارتباط بین بهره هوشی، هوش هیجانی و آمادگی حرکتی با یادگیری مهارت‌های پنجه و سرویس والیبال"، رفتار حرکتی، ش 12، ص 162- 141.
  10. هادوی، فریده؛ فراهانی، ابوالفضل؛ ایزدی، علیرضا (1391)." اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی در تربیت‌ بدنی"، انتشارات حتمی، ص 312.
  11. هی وود، ام.کاتلین؛ نانسی، گچل (1387)." رشد و تکامل حرکتی در طول عمر"،ترجمۀ محمود شیخ، مهدی شهبازی و کیوان شعبانی مقدم، انتشارات آوای ظهور، ص 315.

 

  1. Classe, J. G, Daum, K, Semes, L, Wisniewski, J, Rutstein, R, Alexander, L.& Bartolucci, A. (1996). "Association between eye and hand dominance and hitting, fielding and pitching skill among players of the Southern Baseball League". Journal of the American Optometric Association, 67(2), pp: 81-86.
  2. Coren, S. (2012). " The left-hander syndrome: The causes and consequences of left-handedness". 25th. free press (Kindle Edition)), pp: 62-65.
  3. Durand, A. C, & Gould, G. M. (1910). "A method of determining ocular dominance". Journal of the American Medical Association, 55(5), pp:369-370.
  4. Edwards, W. (2011). "Motor learning and control: From theory to practice. Cengage Learning". Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning. ". (1 st ed.), pp: 3-5؛ 168-172.
  5. Gabbard, C.) 2012( . "Lifelong motor development". San Franciso, CA: Benjamin Cummings. (6th ed). pp: 276؛ 322.
  6. Grouios, G, Loupos, D, Koidou, I, & Tsorbatzoudis, H. (2002). "Free throw shooting accuracy as a function of eye-hand dominance". Journal of Human Movement Studies, 43(5), pp:377-385.
  7. Harris, L. J. (2010). "In fencing, what gives left-handers the edge? Views from the present and the distant past". Laterality, 15(1-2), pp:15-55.
  8. Hatzinikolaou, K, Semoglou, K, Zikouli, A. and Grouios, G. (2001). "Is the pattern of eye-hand dominance (ipsilateral vs contralateral) of significance on free throw shooting accuracy in basketball?" Proceedings of the 10th World Congress of Sport Psychology, Skiathos Island, Greece pp: 52-53.
  9. Jones, L, Classe, J. G., Hester, M, & Harris, K. (1996). "Association between eye dominance and training for rifle marksmanship: a pilot study". Journal of the American Optometric Association, 67(2), pp: 73-76.
  10. Laborde, S, Dosseville, F. E, Leconte, P, & Margas, N. (2009). "Interaction Of Hand Preference With Eye Dominance On Accuracy In Archery 1". Perceptual and motor skills, 108(2), pp: 558-564.
  11. Laby, D. M, Kirschen, D. G, Rosenbaum, A. L, & Mellman, M. F. (1998). "The effect of ocular dominance on the performance of professional baseball players". Ophthalmology, 105(5), pp: 864-866.
  12. Lund, F. H.(1932)." The Dependence of Eye-Hand Coördinations upon Eye-Dominance". The American Journal of Psychology. 44. pp: 756-762.
  13. McManus, I. C. (1985). "Right-and left-hand skill: Failure of the right shift model". British Journal of Psychology, 76(1),pp: 1-16.
  14. Merrell, D. J. (1957). "Dominance of eye and hand". Human Biology. Vol 29, pp:314-328.
  15. Nabavi Nik. M, Taheri. H.R, Moghaddam. A. (2011). "Massive amount of practice and special memory representations, special motor program hypothesis". Iran J Health phys Act.2 (1) pp:25-33.
  16. NabaviNik، M. Moghaddam A.، Goharrokhi S.(2013). "Massive amounts of practice and similarity of performance between ipsilateral and contralateral players". International Journal of Sport Studies. Vol, 3 (10), pp: 1059-1064.
  17. Oldfield, R. C. (1971). "The assessment and analysis of handedness: the Edinburgh inventory". Neuropsychologia,9(1), pp:97-113.
  18. Parish, A. (2011). "Effect of handedness on gross motor skill acquisition among college undergraduates". A dissertation for the degree of Doctor of Philosophy in Kinesiology, university of arkansas. PhD Thesis. pp: 1-2.
  19. Payne, V. G, & Isaacs, L. )2011(. "Human Motor Development: A Lifespan Approach". McGraw-Hill Companies, Incorporated ". )8th ed, pp: 267- 268.
  20. Porae, C., & Coren, S. (1981). "Lateral preferences and human behavior". pp: 3.
  21. Portal, J. M, & Romano, P. E. (1997). "Major review: ocular sighting dominance: a review and a study of athletic proficiency and eye-hand dominance in a collegiate baseball team". Binocular vision & strabismus quarterly, 13(2), pp:125-132.
  22. Razeghi, R. Safineya P, Shetab booshehri. N., &Maleki, F. (2012). "Effect of interaction between eye-hand dominance on dart skill". Journal of Neuroscience and Behavioral Health, 4(2), pp: 6-12.
  23. Salehian, M. H, Aftabi, G. R. Gursoy, R. & Aghdam, L. K. (2012). "Comparison of the left basketball lay-up in hand and foot ipsilateral and contralateral conditions". European Journal of Experimental Biology, 2(3), pp: 740-742.
  24. Salk, L. (1973). The role of the heartbeat in the relations between mother and infant. Scientific American. pp:24-29. Harris, L. J. (2010). "In fencing, what gives left-handers the edge? Views from the present and the distant past". Laterality, 15(1-2), pp:15-55.
  25. Saudino, k. mc manus, IC. (1998). "Handedness, footedness, eyedness and eardness in the Colorado adoption project". British Journal of Developmental Psychology 16(2) :167-174.
  26. Shick, J. (1971). "Relationships between depth perception and hand-eye dominance and free throw shooting in college women. Percept". Motor Skills, 33(2): pp:539-542.
  27. Shick, J. (1974). "Relationship between hand-eye dominance and lateral errors in free throw shooting". Percept. Motor Skills, 39(1), pp: 325-326.
  28. Shick, J. (1977). "Relationship between hand-eye dominance and lateral errors in basketball free-throw shooting". Percept. Motor Skills, 44(2), pp:459-550.
  29. Shneor, E., & Hochstein, S. (2006). Eye dominance effects in feature search. Vision research, 46(25), pp:4258-4269.
  30. Sommer, M. (2006). "Bilaterality in sports–an explorative study of soccer and ice-hockey players". Umeå: Department of Psychology at Umeå University. PhD Thesis, pp:1.‏
  31. Ypsilanti, A, Hatzitaki, V. & Grouios, G. (2009). "Lateralized effects of hand and eye on anticipatory postural adjustments in visually guided aiming movements". Neuroscience letters, 462(2), pp: 121-124.